Lessons in Leadership #102: Heiligt het doel de middelen?

Vorige week had ik in een training presentatievaardigheden een interessant gesprek met een van de deelnemers over wat je wel of niet zou mogen doen om je informatie goed over het voetlicht te brengen. Zou je bijvoorbeeld een anekdote van iemand anders in de ik-vorm mogen vertellen, omdat een 'persoonlijk' verhaal meer impact zou kunnen hebben op het publiek? Zou je een eigen verhaal misschien wat aan mogen dikken om het iets spannender te maken en op die manier het publiek wellicht meer te boeien? Zou je een anekdote mogen verzinnen als dat zou helpen om je publiek beter te kunnen motiveren?

Selffulfilling prophecy
In leiderschapstrainingen en coachingsgesprekken komt deze kwestie vaak in een andere jasjes aan de orde. Leiderschap heeft alles te maken met het beïnvloeden van mensen. Maar waar ligt de grens tussen beïnvloeden en manipuleren? Welk doel heiligt welke middelen? Is iets niet vertellen hetzelfde als liegen? Moet de waarheid altijd gezegd worden, ook als je weet dat het voor de persoon in kwestie op dit moment misschien de spreekwoordelijke druppel zou kunnen zijn? Spreek je, terwijl je zelf ernstige twijfels hebt, vertrouwen uit in de toekomst van de afdeling om op die manier de motivatie van de medewerkers op peil te houden en daarmee te voorkomen dat een gebrek aan motivatie op een selffulfilling prophecy uitdraait?

Integriteit en loyaliteit
Het zijn vragen die vaak moeilijk te beantwoorden zijn. Dilemma's waarvoor je niet zomaar een eenvoudige oplossing verzint. Kwesties die een beroep doen op je integriteit en op je loyaliteit. Ze vragen om zelfkennis, om inzicht in het betreffende vraagstuk, in de belangen en zorgen van de betrokkenen (inclusief die van jezelf), in de kwaliteit van de relaties tussen deze mensen en de context waarbinnen de kwestie speelt. Hoe weeg je al deze dingen tegen elkaar af? Op basis waarvan beslis je uiteindelijk over de keuzes die je maakt of het gedrag dat je inzet?

Twee 'onderzoekjes' kunnen je daarbij helpen:

Mindmap
Breng ten eerste alle factoren die een rol spelen in kaart. Maak bijvoorbeeld een mindmap met in het midden een korte omschrijving van de kwestie en daaromheen alle betrokkenen met hun zorgen, belangen en hun onderlinge relaties. Censureer jezelf niet en wees creatief. Noteer bijvoorbeeld ook alle hypotheses die je kunt bedenken bij de belangen en zorgen van de betrokkenen. Realiseer je dat ook zaken als ego en angst voor gezichtsverlies belangen zijn die een prominente rol kunnen spelen in de manier waarop mensen reageren (dat geldt ook voor jezelf). Op deze manier schets je letterlijk een beeld van alle facetten en context met betrekking tot de kwestie.

Pragmatisch
Ga op de tweede plaats bij jezelf na vanuit welke principes en waarden je wilt handelen. Waar gaat het jou werkelijk om? Wat is nodig om jezelf ten alle tijden recht in de ogen te kunnen blijven kijken? Dat is dus iets heel anders dan het vaststellen van je doel. Een doel is iets waar je naar toe wilt. Waarden en principes zijn datgene vanwaaruit je vertrekt. Een doel nodigt al snel uit dubieuze middelen te heiligen. Waarden en principes fluisteren je, als je goed luistert, in op welke wijze je het meest verstandig kunt optreden. Ze geven je aan de ene kant de ruimte om pragmatisch te handelen en kunnen je aan de andere kant behoeden voor wispelturig of onverantwoordelijk gedrag. Wat wil je nog meer? 

Vind je deze Lesson in Leadership waardevol, deel 'm dan gerust in je netwerk. Wil je iets uit deze Lesson in Leadership overnemen om elders te publiceren? Prima. Maar dan graag met vermelding van: Lessons in Leadership, www.invictusschoolofleadership.nl