Mensheid
In mijn openingspresentatie sprak ik onder meer over het feit dat samenwerking de basis vormt voor de ontwikkeling van de mensheid: samenwerking in de jacht, in de eerste vormen van landbouw, in het beschermen van de stam. Tegelijkertijd hebben we vaak de neiging om te weinig de voordelen van samenwerking te zien.
Ordenen
Dat komt omdat er ook nog een andere belangrijke factor in onze ontwikkeling bestaat: de kunst van het ordenen. Om orde te scheppen in de chaos om ons heen gaan we ordenen, sorteren. Dit hoort bij dit, dat hoort hier, hij/zij hoort daar. Ook dat heeft ons als mensheid veel gebracht. Pas als je ordent, kun je ergens in specialiseren. Door bijvoorbeeld specialisaties in de medische wereld is onze kennis over ziektes en genezing enorm toegenomen. En door zorg in verschillende organisaties en verschillende doelgroepen onder te brengen kunnen we veel gerichtere en effectievere zorg bieden.
Scheiden
Maar ordenen betekent ook scheiden. En scheiden doet lijden. Want het betekent dat sommige zaken én mensen er wel en andere er niet bij horen. En hoe je je best ook doet, er vallen per definitie altijd zaken of mensen buiten de hokjes, stapeltjes en lijstjes die je hebt gecreëerd. Moet je met jouw ziekte naar de oncoloog of de neuroloog? Val je met jouw zorgvraag onder de WLZ of de WMO? Wat betekent het als je net wel of net niet binnen de grenzen van die ZZP valt? Waar hoor je bij als je jong bent en dementie krijgt?
Kwetsbaarheid
Ordenen en dus scheiden creëert altijd een grijs gebied. En de uitdaging voor elke leider (maakt niet uit of je leider bent van een organisatie, een team, of alleen van jezelf)is om te kunnen gaan met dat grijze gebied. Met de onzekerheid die dat gebied per definitie kenmerkt. Met de dilemma's die zich voortdurend voordoen. De keuzes die gemaakt moeten worden. Met de uitzonderingen op de regels. Met de verantwoordelijkheid die dat vraagt en de verantwoording die afgelegd moet worden. De kwetsbaarheid die je ervaart.
Amechtig
Je herkent een goede leider aan het feit dat hij het bovenstaande niet alleen voor lief neemt, maar vooral ook koestert. Het onderscheidt hem of haar van de leider die de onzekerheid amechtig probeert op te lossen met het trekken van nieuwe grenzen, het maken van nieuwe afspraken, met beheersing. Het is zinloos. Elke nieuwe grens, elke afspraak creëert immers een nieuw grijs gebied. Grenzen zijn er om overschreden te worden, protocollen om niet nageleefd te worden. Grenzen overschrijden is een creatief proces, het stelt de status quo ter discussie, opent nieuwe perspectieven, zorgt voor groei en ontwikkeling. De leider die daar niet voor open staat, leidt niet, maar blokkeert.
Kortom:
Het is voor elke leider, leidinggevende, manager, bestuurder nuttig om eens kritisch te onderzoeken hoe je je beweegt in het grijze gebied. Misschien is het meest veelzeggende criterium bij dat onderzoek wel de mate waarin je daadwerkelijk open staat voor de ervaringen en meningen van mensen die grenzen anders trekken dan jij geneigd bent om te doen.
Ik ben benieuwd naar jouw ervaringen met het grijze gebied. Je kunt reacties kwijt in het commentaarvak hieronder.
Better Leaders Make a Better World,
Ad van Oorschot.
Nelson Mandela
Nelson Mandela wist als geen ander zich te bewegen in het grijze gebied. Misschien zijn meest memorabele initiatief was wel het organiseren van de waarheidscommissies waardoor, hoe pijnlijk ook, toch vormen van verzoening tussen witte en zwarte burgers van Zuid-Afrika tot stand werden gebracht.
Wil je meer weten over het leiderschap van Nelson Mandela, de manier waarop je dat zelf in zou kunnen zetten in je eigen dagelijks leven en werk, of hoe je er je organisatie of team mee kunt inspireren? Bel of mail. Ik vertel je graag meer over.
Vind je deze Lesson in Leadership waardevol, deel 'm dan gerust in je netwerk. Wil je iets uit deze Lesson in Leadership overnemen om elders te publiceren? Prima. Maar dan graag met vermelding van: Lessons in Leadership, www.invictusschoolofleadership.nl