Lessons in Leadership #100: 98, 99, 100... Ik leer!

De honderdste Lessons in Leadership. Een mooie aanleiding om aandacht te besteden aan het leren zelf. Het valt me in veel organisaties op dat leren bepaald niet vanzelfsprekend is. Terwijl het dat naar mijn idee wel zou moeten zijn. Niet leren betekent op de langere termijn dat je als organisatie of individuele medewerker achter gaat lopen bij de ontwikkelingen in je vakgebied. De wereld om je heen staat immers niet stil. Maar leren is wat mij betreft meer dan alleen een noodzaak om 'bij te blijven'.

Kans
Leren is een houding. Het betekent dat je interesse hebt, open staat voor de dingen, de wereld, de mensen om je heen. Elke ontmoeting, elk gesprek dat je voert, is een kans om iets te leren. Over de mensen die je ontmoet, maar daarmee tegelijkertijd over jezelf.

Bullets
Toch zie ik regelmatig in organisaties, op alle niveaus, de tekenen dat leren geen core-business is. De manager bijvoorbeeld, die met een mengeling van gelatenheid en trots aangeeft dat er in de organisatie niet meer gelezen wordt. Het liefst neemt hij zelfs de managementsamenvatting nog diagonaal door. Of de leidinggevende die zich heeft neergelegd bij het feit dat haar medewerkers niet meer zouden lezen. Zij zoekt de oplossing in informatie voortdurend verder in te dikken, totdat er niet veel meer overblijft dan steekwoorden en bullets zonder enige context.

Vinken
Of neem de opleidingsfunctionaris die een leuke werkvorm of grappig filmpje belangrijker lijkt te vinden dan de informatie die er mee zouden moeten worden overgebracht. De communicatie-adviseur die ervan uitgaat dat elke tekst per definitie leuk of positief moet zijn. De medewerker die zich met name inschrijft voor een cursus omdat hij de punten nodig heeft, een certificaat krijgt of anderszins iets af kan vinken.

Insteek
Begrijp me goed, er is natuurlijk niks mis met kort en bondig formuleren, met heldere samenvattingen van ingewikkelde materie. Met afstemmen op bestaande kennis van mensen en op hun leermogelijkheden- en stijlen. Met het inzetten van pakkende, afwisselende werkvormen en van beeldmateriaal. Met een positieve insteek.

Verdunning
Maar waar het om gaat bij leren is dat de inhoud altijd het doel moet zijn. Als dat uit het zicht raakt, ontstaat het risico van verdunning, van oppervlakkigheid. En juist de oppervlakkigheid kan weer de 'desinteresse' versterken; ook de samenvatting kan altijd nog weer samengevat worden. Het afvinken wordt een doel op zich.

Ezelsbruggetjes
Verdunning ontstaat niet alleen bij het vergaren van kennis, maar ook bij het verwerven van vaardigheden. Deelnemers aan trainingen komen dan bijvoorbeeld niet verder dan het inzetten van trucjes, zoals het obligate "Ik begrijp wat je bedoelt" zonder ook maar de moeite te doen zich daadwerkelijk in de ander te verplaatsen. Regels, ezelsbruggetjes, steekwoorden, spiekbriefjes, sheets, filmpjes kunnen bijzonder nuttige hulpmiddelen en inspiratiebronnen zijn. Maar uiteindelijk gaat het er bij -werkgerelateerd- leren met name om kennis, inzichten en vaardigheden zodanig eigen te maken dat ze je helpen om beter samen te kunnen werken met unieke mensen in voortdurend wisselende situaties.

Dus:
Ben jij als leidinggevende misschien ook een tikje moedeloos geworden van het gebrek aan leermotivatie van je medewerkers? Bedenk dan dat je een sterk wapen in handen hebt. Het gaat immers op het werk altijd om het VAK van mensen. En welk vak dat ook is, je medewerkers zijn er de professional in. Misschien moet je je medewerkers ondersteunen bij het stellen van prioriteiten, maar je kunt ze altijd aanspreken op hun verantwoordelijkheid voor hun vak. Je kunt ze inspireren op de motivatie waarmee ze ooit dat vak hebben gekozen. Je kunt ze 'dwingen' door ze 'op cursus te sturen' en ze vervolgens vanuit betrokkenheid en verantwoordelijkheid te begeleiden, bij te sturen en desnoods te corrigeren. En, vooral niet te vergeten, geef zelf het goede voorbeeld: laat zien dat leren vanzelfsprekend is. Dat het gaat met vallen en opstaan. Dat je er een rijker mens en een betere professional van wordt.


Herken je mijn verhaal over leren? Hoe ga jij daar mee om? Ik ben benieuwd naar je reactie.